De zorg verandert en het vrijwilligerswerk verandert mee

Tijdens de themamiddag van UVV Nederland op 24 maart over de kanteling van de AWBZ/Wmo presenteerde Trudy Gorter, voorzitter van de UVV afdeling Leeuwarden, hoe de afdeling bijdraagt aan de transitie. De UVV Leeuwarden is al 70 jaar actief in vooral de intramurale zorg in de instellingen. De gedachte van het bestuur is: “Vooral blijven doen wat we nu doen en waar we goed in zijn. Maar ook proactief zijn en meedenken en meedoen in de huidige transitie-problematiek”. Hieronder een samenvatting van haar presentatie met de ervaringen tot nu toe.

 

Gevolgen van nieuwe wetgeving
Zorg is in 2015 geen automatisme meer, wordt niet zonder meer aangeboden, maar eerst wordt de vraag gesteld, wat men zelf kan en wat de familie, buren en/of vrijwilligers kunnen betekenen. Gelukkig is het wel zo dat wie echt professionele zorg nodig heeft dat nog steeds krijgt. Gemeenten zijn wel gestart met de zgn. keukentafelgesprekken en veel cliënten krijgen minder huishoudelijke hulp of begeleiding. Geluiden die we nu horen is dat hulp die de burger zelf kan regelen – de HH1 – niet meer geïndiceerd wordt. In Leeuwarden moeten alle cliënten per 1 juli 2015 opnieuw geïndiceerd zijn. Zowel voor de WMO als voor de verpleging en Verzorging. Dit gebeurt door de mensen die werken in de sociale wijkteams.

Bestuurlijke verandering
Om in te kunnen spelen op de ontwikkelingen zijn de uitvoerende taken bij het bestuurslid ouderenwerk van de UVV Leeuwarden overgebracht aan twee goed ingevoerde coördinatoren. Het bestuurslid ouderenwerk legt zich nu toe op het ontwikkelen en uitdragen van beleid, netwerken, gesprekken met bestaande en nieuwe partijen betreffende aanvragen van nieuwe projecten.

Ter voorbereiding op de transitie 2015 heeft het bestuurslid ouderenwerk in 2014 al een start gemaakt met het leggen van contacten met verschillende disciplines zoals met de Senior beleidsmedewerker sociaal domein van de gemeente Leeuwarden, teamleiders van de sociale wijkteams, wijkverpleegkundigen en zorgaanbieders.

Het werken in wijkteams
Leeuwarden is opgedeeld in 8 wijkenteams, 7 wijkteams en een dorpenteam. Iedere wijk heeft een eigen Sociaal wijkteam op een locatie in die wijk. Een Sociale wijkteam ondersteunt de inwoners bij alle vragen die ze in hun leven kunnen tegenkomen over werk, jeugd en zorg. Vragen zoals:

• (Werk): hulp bij solliciteren en re-integratie
• (Jeugd en gezin): opvoeding van de kinderen leerproblemen, relaties en opvoeden
• (Financiën): schulden oplossen, toeslagen en kwijtscheldingen aanvragen
• (Wonen): leefbaarheid, huren, hulp in de huishouding, dagbesteding en lichte persoonlijke zorg

Er zijn verschillende disciplines zoals o.a. maatschappelijk werkers, sociaal en welzijnsmedewerkers. De wijkverpleegkundige voor niet toewijsbare wijkverpleegkundige zorg en voor wel toewijsbare zorg (de zogenaamde S1 en S2 zorg) gaan nauw samenwerken met de Sociale wijkteams.

Nieuwe activiteiten UVV Leeuwarden in wijkcentra
Tijdens het gesprek in september 2014 met een aantal teamleiders van Sociaalwijkteams is het volgende aan de orde gekomen. In wijkcentra zal behoefte zijn aan gastvrouwen en gastheren door de gaten die er gaan vallen in de dagbesteding zowel individueel als bij groepsbegeleiding, Hier vindt de grootste korting plaats bij de overheveling naar de gemeente. Er zullen vormen van opvang ontstaan in wijkcentra en buurthuizen. Hier kunnen en zullen vrijwilligers wij, (UVV-ers) een rol gaan vervullen. Een bekende activiteit, maar in een nieuw jasje. En ook het organiseren van activiteiten voor buurtbewoners (vereenzaming speelt immers een grote rol) in locaties in de wijken. Vrijwilligerswerk waar we sterk in zijn.

Vragen die nog leven

• Medewerkers zijn (nog) niet gewend om buiten instellingen te werken. Duidelijk is geworden bij de opzet van het project Wandelmaatjes dat dit vraagt om een ander soort vrijwilliger. Dat is een uitdaging, maar het opent ook mogelijkheden voor een jonge groep vrijwilligers.
• Organisatie van de UVV: er wordt nagedacht of we van projectleiders naar wijkleiders zullen ombuigen. Die wijkleiders kunnen dan aansluiten bij het gebied van de Sociale wijkteams.
• Onvoorziene effecten zoals toename aanvragen Tafeltje-dek-je: de mensen die in de woon-zorgcentra zelfstandig komen te wonen moeten zelf hun maaltijden verzorgen. Na de opening van het nieuwe MFC werden we verrast door een groot aantal aanvragen voor Tafeltje Dekje. Er moesten 20 nieuwe warmhouders gekocht worden (grote kostenpost!). Er wordt nagedacht over andere mogelijkheden om ook aan het eind van de middag maaltijden rond te gaan brengen.
• Financiering: Jaarlijks wordt een bijdrage per medewerker geïnd bij de zorginstellingen waar onze vrijwilligers werkzaamheden verrichten. Die jaarlijkse bijdrage is nodig om onkosten te dekken zoals voor medewerkersbijeenkomsten en om af en toe leuke activiteiten te doen met en voor de vrijwilligers. Nu doemen er problemen op, hoe worden de activiteiten bekostigd die niet gerelateerd zijn met het werk in de instellingen? Er is overleg geweest met de wethouder, de programmamanager van coöperatie Amaryllis, (die de WMO gelden beheert), en de beleidsmedewerker sociaal domein. Ze waren onder de indruk van de professionaliteit en van de flexibiliteit van onze vrijwilligersorganisatie, van onze procedure van werving en selectie, van het geven van een basiscursus, het tekenen van de vrijwilligersovereenkomst. Besloten is een overeenkomst te tekenen met Amaryllis voor een jaarlijkse financiële bijdrage per vrijwilliger ter vergoeding van de onkosten. Dit biedt een solide basis om de activiteiten in te vullen en verder uit te breiden.